‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ترجمان اشعار عرفانی امام خمینی(س)‏

‏‏ دکتر ویکتور الکک‏

‏‏ ‏

‏‏شرکت کنندگان بزرگوار! برادران و خواهران اندیشمند، در این همایش‏‎ ‎‏علمی و فلسفی در کنار هم گرد آمده ایم تا در پرتو عنایت حضرت‏‎ ‎‏امام راحل، حکمتی نورانی را که علمای بزرگ و به مقصود رسیده، پویندۀ‏‎ ‎‏راه آن بودند، بشناسیم. عالمانی که هم از آگاهی عقلی و هم از بینش قلبی‏‎ ‎‏برخوردار بودند، چرا که ممکن است انسان در دلش واقعیاتی را دریابد که‏‎ ‎‏با چشم نمی بیند و با عقل بدان نمی رسد؛ و این بزرگان، با ریاضت نفس،‏‎ ‎‏دیدۀ دل خود را بینا و عقل را آگاه کردند.‏

‏‏     امام خمینی(س) کسی بودند که راهی نو در مقولۀ عرفان گشودند و‏‎ ‎‏مانند بزرگانی چون خواجه عبدالله انصاری، آن را به فعلیت رساندند،‏‎ ‎‏همچنان که خواجه معتقد بود که عرفان، جهاد و پیکار در راه خداست و نه‏‎ ‎‏انفعال و گوشه نشینی؛ و عرفان آن است که انسان در متن جامعه حضور ‏‎ ‎‏داشته باشد، تشکیل خانواده دهد و وظایف خود را در جامعه به انجام‏‎ ‎‏رساند.‏

‏‏     امام خمینی(س) علاوه بر آنکه مفهوم اصلی عرفان را به آن‏‎ ‎‏بازگرداندند، بُعد جدیدی نیز بر آن افزودند که عبارت بود از بُعد جهاد و‏‎ ‎
‏‎

‏‏     من برآنم که ترجمۀ اشعاری چند از حضرت امام را بیان کنم، البته‏‎ ‎‏آنطور که در زبان بیگانه می گویند، ترجمه نوعی خیانت است! اما من با‏‎ ‎‏توجه به تسلطی که بر زبان فارسی دارم و زندگی خود را وقف آن کرده ام،‏‎ ‎‏سعی کردم امانتدار باشم و خیانت نکنم؛ و امیدوارم که در این کار موفق‏‎ ‎‏شده باشم؛ و موفقیت در پرتو عنایت خداوند متعال قابل تحقق است.‏

‏‏     حضرت امام در بخشی از اشعار خود تحت عنوان ‏‏نقطۀ عطف‏‏ که آن را‏‎ ‎‏به عربی ترجمه کرده ام، می فرمایند:‏

‏‏ ‏

‏‏خم را بگشا به روی مستان‏   ‏بیزار شو از هواپرستان‏

‏‏از من بپذیر رمز مستی‏   ‎ ‎‏چون طفل صبور، در دبستان‏

‏‏آرام دهِ گل صفا باش‏   ‏      ‏‎ ‎‏چون ابر بهار، در گلستان‏

‏‏تاریخچۀ جمال او شو‏    ‎ ‎‏بشنو خبر هزار دستان‏

‏‏بردار پیاله و فرو خوان‏   ‎ ‎‏بر می زدگان و تنگ دستان‏

‏‏ای نقطۀ عطف راز هستی‏  ‏  ‏‎ ‎‏برگیر زدوست، جام مستی‏‎[1]‎

‏‏ ‏

‏‏    ‏‏در یکی از رباعیات ایشان می خوانیم:‏

‏‏ ‏

‏‏پروانۀ شمع رخ زیبای توام‏ 

‏‏دلباختۀ قامت رعنای توام‏

‏‏آشفته ام از فراقت ای دلبر حُسن‏

‏‏برگیر حجاب من که رسوای توام‏‎[2]‎

‏ ‏

‏‏    ‏‏در رباعی دیگری، اشاره به داستان عشق شیرین و فرهاد شده است‏‎ ‎
‏‎

‏‏ ‏

‏‏در محفل دوستان بجز یاد تو نیست‏

‏‏آزاده نباشد آنکه آزاد تو نیست‏

‏‏شیرین لب و شیرین خط و شیرین گفتار‏

‏‏آن کیست که بااین همه، فرهاد تو نیست؟‏‎[3]‎

‏ ‏

‏‏ ‏

‏
‏‎

‏‎ ‎

‏‎

• )) دیوان امام؛ ص 285.
• )) همان؛ ص 219.
• )) همان؛ ص 200.